Ας μιλήσουμε για την απώλεια...

Πολλοί γονείς θεωρούν απόλυτα φυσιολογικό να εξηγήσουν στο παιδί τους πώς γεννιέται  ο άνθρωπος, αλλά εντελώς απαγορευτικό να συζητήσουν μαζί του για το θάνατο. Εν γένει, θεωρούμε το θάνατο ένα θέμα μακάβριο και ασυμβίβαστο με την παιδική ηλικία. Ακόμα και στα παραμύθια, κανείς ή τουλάχιστον κανείς "καλός" δεν πεθαίνει. Η Χιονάτη ζωντανεύει απ' το φιλί του πρίγκιπα, οι υπερήρωες είναι αήττητοι και έτσι ζουν καλά κ εμείς καλύτερα... Ο κόσμος όμως που ζούμε δεν είναι παραμύθι και ο θάνατος αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας. Δε μπορούμε λοιπόν να απομονώσουμε τα παιδιά μας από κάτι τόσο φυσικό, ιδιαίτερα όταν αφορά ένα αγαπημένο πρόσωπο. Όταν σιωπούμε, ωθούμε το παιδί σε μία συναισθηματική εξορία. Το αποκλείουμε από μία υπόθεση που το αφορά άμεσα, καθώς επηρεάζει την ιστορία και την πορεία της ζωής του. Του δίνουμε το μήνυμα, ότι δεν το θεωρούμε ικανό να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες της ζωής, ούτε και άξιο να τα βγάλει πέρα. Αυτή η συναισθηματική εξορία είναι συχνά πιο τραυματική από τον ίδιο το θάνατο. Οι έρευνες συγκλίνουν στο γεγονός ότι, όταν τα παιδιά ενημερώνονται για μια επικείμενη απώλεια αλλά και όταν συμμετέχουν στη φροντίδα του αγαπημένου τους προσώπου πριν το θάνατο, αποθηκεύουν πολύτιμες αναμνήσεις και βιώνουν μία απόλυτα φυσιολογική διαδικασία "προπαρασκευαστικού" θρήνου, ώστε να δεχθούν την απώλεια και να προσαρμοστούν σε αυτή. Τα παιδιά δεν ξεχνούν. Ούτε και θέλουν να ξεχάσουν κάποιον που αγάπησαν και με τον οποίο μοιράστηκαν κομμάτια της ζωής τους. Γι αυτό τον λόγο, όταν σε μία απώλεια προσποιηθούμε ότι τίποτα το σοβαρό δεν συνέβη και απωθήσουμε το θρήνο, οι επιπτώσεις της απώθησης είναι ιδιαίτερα αρνητικές, τόσο μεσοπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα καθώς δυσκολεύουν την προσαρμογή τόσο στη συγκεκριμένη απώλεια όσο και σε άλλες απώλειες  της ζωής. 

Όταν λοιπόν μιλάμε στα παιδιά μας για το θάνατο είναι σαν να μιλάμε για την ίδια τη ζωή. Τους μαθαίνουμε να αποσαφηνίζουν τις αξίες και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους. Ο πόνος που μπορεί να βιώνουν όταν χάνουν ένα αγαπημένο τους πρόσωπο, είναι το τίμημα που πληρώνουν επειδή έχουν αγαπήσει. Και μόνο όταν αγαπούν είναι η ζωή τους πλούσια και γεμάτη.

Παπαδοπούλου Αλεξάνδρα Φιλόλογος - Ειδική Παιδαγωγός